ابابصیر از ‌امام باقر علیه‌السلام درباره آیه: «أطِیعواْ اللّهَ وَ أَطیعواْ الرَّسولَ وَ أُوْلیِ الْأمْرِ مِنکمُ»{خدا را اطاعت کنید و پیامبر و أولیای امر خود را [نیز] اطاعت کنید.}(نساء/59) پرسید. ایشان فرمود: درباره علی بن ابی طالب نازل شده است. عرض شد: مردم به ما می‌گویند که چه اشکالی داشت خداوند از علی و اهل بیت او علیهم السلام در کتابش نام ببرد؟ فرمود: به آنها بگویید:

خداوند نماز را در قرآن واجب گردانید اما نگفت سه رکعت یا چهار رکعت و پیامبر آن را تفسیر فرمود. و زکات را واجب نمود لیکن مشخص نکرد که هر چهل درهم زکات دارد تا اینکه رسول خدا صلی الله علیه و آله مقدار آن را مشخص فرمود. و آیه حج را نازل فرمود بی‌آنکه بگوید هفت دور طواف کنید و رسول خدا آن را تفسیر نمود. و آیه «أطِیعواْ اللّهَ وَ أَطیعواْ الرَّسولَ وَ أُوْلیِ الْأمْرِ مِنکمُ» را درباره علی و حسن و حسین نازل فرمود، از این رو رسول خدا فرمود: «مَن کُنتُ مولاه فَهذا علیًّ مولاه». و فرمود: «شما را به تمسک به کتاب خدا و اهل بیتم سفارش می‌کنم زیرا من از خدا خواسته‌ام که میان آن دو جدایی نیفکند تا اینکه بر سر حوض کوثر بر من وارد شوند، و او خواسته مرا اجابت فرمود، پس چیزی به ایشان نیاموزید زیرا آن‌ها از شما عالم‌ترند. آن‌ها شما را از دری که هدایت در آن باشد خارج نمی‌کنند و به دری که گمراهی در آن باشد وارد نمی‌سازند».

اگر رسول خدا صلی الله علیه و آله سکوت می‌فرمود و این را هم اظهار نمی‌کرد، خاندان عباس و فرزندان عقیل و آل فلان و آل فلان مدّعی آن می‌شدند.

اما خداوند در کتاب خود آیه: «إِنَّما یُریدُ اللّهُ لِیُذْهِبَ عَنکُمُ الرِّجْسَ أهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیرًا» را نازل فرمود که علی، حسن، حسین و فاطمه علیهم السلام تأویل این آیه بودند. از این رو، پیامبر در خانه أم سلمه دست علی، فاطمه، حسن و حسین علیه‌السلام را گرفته و آنان را زیر کساء جمع کرده و فرمود: خداوندا، هر پیامبری ثقلی و اهل بیتی دارد، ثقل و اهل بیت من اینان هستند. أم سلمه عرض کرد: آیا من جزء اهل تو نیستم؟ فرمود: تو فرجام نیکی داری، ولی اینان ثقل و اهل بیت من هستند.

چون رسول خدا صلی الله علیه و آله رحلت فرمود، علی علیه‌السلام سزاوارترین مردم به زعامت مردم به دلیل بزرگی منزلت و جایگاهش در اسلام بود، زیرا وقتی پیامبر دستور یافت رسالت خدا را به مردم ابلاغ کند، علی علیه‌السلام را بلند کرد و دست اورا گرفت -وی را به عنوان جانشین به مردم معرفی فرمود-.

چون علی علیه‌السلام به حال احتضار درآمد، علی علیه‌السلام نتوانست و در پی آن نبود که محمد حنفیه یا عباس یا یکی از فرزندانش را داخل کند، زیرا در چنین صورتی، حسن و حسین علیهما السلام می‌گفتند: «خداوند درباره ما نیز همانند تو آن آیه را نازل کرده و امر به اطاعت از ما فرموده، هم چنان که بر اطاعت از تو امر فرموده است و رسول خدا درباره ما همچون تو ابلاغ فرموده است و خداوند ما را چونان تو از پلیدی‌ها پاک کرده است». و چون علی علیه‌السلام را مرگ فرا رسید، حسن علیه‌السلام به خاطر بزرگ بودن به آن شایسته‌تر بود.

چون مرگ حسن بن علی علیه‌السلام فرا رسید نه چنین کاری می‌کرد و نه می‌توانست بگوید: «أُولُوا الْأرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلی بِبَعْضٍ»{و خویشاوندان نسبت به یکدیگر [از دیگران] برترند}(انفال/8) و ‌امامت را به فرزندان خود اختصاص دهد که در این صورت حسین علیه‌السلام می‌گفت: «خداوند آنچه را درباره تو و پدرمان نازل فرموده، درباره من هم نازل فرموده و همان طور که امر به اطاعت شما و پدر داده است، امر به اطاعت از من نیز داده است و پلیدی را از من دور ساخته، همان طور که آن را از تو و پدر دور ساخته است».

چون ‌امامت به حسین علیه‌السلام رسید، هیچ کس دیگری نبود که بتواند ادعایی بکند چنان که او بر پدر و برادرش ادعا می‌کرد. چون کار ‌امامت بر حسین علیه‌السلام قوام یافت، تأویل آیه : «أُولُوا الْأرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلی بِبَعْضٍ فی کِتابِ اللّه» صورت پذیرفت و ‌امامت پس از وی به علی بن الحسین و پس از علی بن الحسین به محمد بن علی علیهم السلام منتقل گردید.

سپس ‌امام باقر علیه‌السلام فرمود: «رجس» همان «شک» است و ما هرگز در دین خود شک نمی‌کنیم.

متن عربی

تفسیر العیاشی: فِی رِوَایَهِ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام فِی قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَی أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ قَالَ نَزَلَتْ فِی عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ علیهما السلام قُلْتُ لَهُ إِنَّ النَّاسَ یَقُولُونَ لَنَا فَمَا مَنَعَهُ أَنْ یُسَمِّیَ عَلِیّاً وَ أَهْلَ بَیْتِهِ فِی کِتَابِهِ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ علیه السلام قُولُوا لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ عَلَی رَسُولِهِ الصَّلَاهَ وَ لَمْ یُسَمِّ ثَلَاثاً وَ لَا أَرْبَعاً حَتَّی کَانَ رَسُولُ اللَّهِ هُوَ الَّذِی فَسَّرَ ذَلِکَ لَهُمْ وَ نَزَّلَ عَلَیْهِ الزَّکَاهَ وَ لَمْ یُسَمِّ لَهُمْ مِنْ کُلِّ أَرْبَعِینَ دِرْهَماً حَتَّی کَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آلهوَ أَنْزَلَ الْحَجَّ فَلَمْ یُنْزِلْ طُوفُوا أُسْبُوعاً حَتَّی فَسَّرَ ذَلِکَ لَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ أَنْزَلَ: أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ نَزَلَتْ فِی عَلِیٍّ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ علیهم السلام وَ قَالَ صلی الله علیه و آله فِی عَلِیٍّ مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِیٌّ مَوْلَاهُ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله أُوصِیکُمْ بِکِتَابِ اللَّهِ وَ أَهْلِ بَیْتِی إِنِّی سَأَلْتُ اللَّهَ أَنْ لَا یُفَرِّقَ بَیْنَهُمَا حَتَّی یُورِدَهُمَا عَلَیَّ الْحَوْضَ فَأَعْطَانِی ذَلِکَ فَلَا تُعَلِّمُوهُمْ فَإِنَّهُمْ أَعْلَمُ مِنْکُمْ إِنَّهُمْ لَنْ یُخْرِجُوکُمْ مِنْ بَابِ هُدًی وَ لَنْ یُدْخِلُوکُمْ فِی بَابِ ضَلَالٍ وَ لَوْ سَکَتَ رَسُولُ اللَّهِ وَ لَمْ یُبَیِّنْ أَهْلَهَا لَادَّعَاهَا آلُ عَبَّاسٍ وَ آلُ عَقِیلٍ وَ آلُ فُلَانٍ وَ آلُ فُلَانٍ وَ لَکِنْ أَنْزَلَ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ| إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً فَکَانَ عَلِیٌّ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ وَ فَاطِمَهُ علیهم السلام تَأْوِیلَ هَذِهِ الآیه فَأَخَذَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله بِیَدِ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَهَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ علیهم السلام فَأَدْخَلَهُمْ تَحْتَ الْکِسَاءِ فِی بَیْتِ أُمِّ سَلَمَهَ وَ قَالَ اللَّهُمَّ إِنَّ لِکُلِّ نَبِیٍّ ثَقَلًا وَ أَهْلًا فَهَؤُلَاءِ ثَقَلِی وَ أَهْلِی فَقَالَتْ أُمُّ سَلَمَهَ أَ لَسْتُ مِنْ أَهْلِکَ قَالَ إِنَّکِ إِلَی خَیْرٍ وَ لَکِنَّ هَؤُلَاءِ ثَقَلِی وَ أَهْلِی فَلَمَّا قُبِضَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله کَانَ عَلِیٌّ علیه السلام أَوْلَی النَّاسِ بِهَا لِکِبَرِهِ وَ لِمَا بَلَّغَ رَسُولُ اللَّهِ فَأَقَامَهُ وَ أَخَذَ بِیَدِهِ فَلَمَّا حُضِرَ عَلِیٌّ علیه السلام لَمْ یَسْتَطِعْ وَ لَمْ یَکُنْ لِیَفْعَلَ أَنْ یُدْخِلَ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ وَ لَا الْعَبَّاسَ بْنَ عَلِیٍّ وَ لَا أَحَداً مِنْ وُلْدِهِ إِذاً لَقَالَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ أَنْزَلَ اللَّهُ فِینَا کَمَا أَنْزَلَ فِیکَ وَ أَمَرَ بِطَاعَتِنَا کَمَا أَمَرَ بِطَاعَتِکَ وَ بَلَّغَ رَسُولُ اللَّهِ فِینَا کَمَا بَلَّغَ فِیکَ وَ أَذْهَبَ عَنَّا الرِّجْسَ کَمَا أَذْهَبَهُ عَنْکَ فَلَمَّا مَضَی عَلِیٌّ علیه السلام کَانَ الْحَسَنُ أَوْلَی بِهَا لِکِبَرِهِ فَلَمَّا حُضِرَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ لَمْ یَسْتَطِعْ وَ لَمْ یَکُنْ لِیَفْعَلَ أَنْ یَقُولَ: أُولُوا الْأَرْحامِ. بَعْضُهُمْ أَوْلی بِبَعْضٍ فَیَجْعَلَهَا لِوُلْدِهِ إِذاً لَقَالَ الْحُسَیْنُ أَنْزَلَهُ اللَّهُ فِیَّ کَمَا أَنْزَلَ فِیکَ وَ فِی أَبِیکَ وَ أَمَرَ بِطَاعَتِی کَمَا أَمَرَ بِطَاعَتِکَ وَ طَاعَهِ أَبِیکَ وَ أَذْهَبَ الرِّجْسَ عَنِّی کَمَا أَذْهَبَ عَنْکَ وَ عَنْ أَبِیکَ فَلَمَّا أَنْ صَارَتْ إِلَی الْحُسَیْنِ لَمْ یَبْقَ أَحَدٌ یَسْتَطِیعُ أَنْ یَدَّعِیَ کَمَا یَدَّعِی هُوَ عَلَی أَبِیهِ وَ عَلَی أَخِیهِ فَلَمَّا أَنْ صَارَتْ إِلَی الْحُسَیْنِ جَرَی تَأْوِیلُ قَوْلِهِ تَعَالَی| أُولُوا الْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلی بِبَعْضٍ فِی کِتابِ اللَّهِ ثُمَّ صَارَتْ مِنْ بَعْدِ الْحُسَیْنِ إِلَی عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ ثُمَّ مِنْ بَعْدِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ إِلَی مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ ثُمَّ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ علیه السلام الرِّجْسُ هُوَ الشَّکُّ وَ اللَّهِ لَا نَشُکُّ فِی دِینِنَا أَبَداً.

منابع
image_pdf
بحارالانوار/12/210/35
تفسیر عیاشی/نسخه خطی
0 0 رای ها
رأی دهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
guest

0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
0
افکار شما را دوست داریم، لطفا نظر دهید.x

دسترسی سریع

دسته بندی روایات