روزی مأمون به ‌امام رضا علیه‌السلام گفت: بزرگترین فضیلت امیر مؤمنان را که قرآن بر آن دلالت دارد برایم باز گو نمایید. حضرت فرمود: فضیلت آیه مباهله؛ وقتی خداوند متعال این آیه را نازل فرمود، رسول خدا صلی الله علیه و آله، از حسن و حسین علیهما السلام که پسران وی بودند و فاطمه سلام الله علیها که مقام و جایگاه زنان اهل بیت را داشت و امیرالمؤمنین علیه‌السلام که به نص این آیه شریفه «نفس» و خود رسول خدا دانسته شده و ثابت گردیده است که هیچ کس به جایگاه و منزلتی بالاتر از رسول خدا نمی‌رسد و همین امر به حکم خدا ضروری و واجب می‌گرداند که احدی أفضل از شخص رسول خدا نباشد، دعوت نمود تا برای مباهله آماده شوند.

مأمون به ‌امام گفت: خداوند در این آیه لفظ «أبناء» را به کار برده که بر جمع دلالت دارد، لیکن پیامبر فقط دو پسر خود را دعوت نمود. و باز در این آیه، لفظ «نساء» را داریم که بر جمع دلالت دارد لیکن رسول خدا فقط دخترش را به مباهله دعوت کرد. آیا نمی‌توان گفت که منظور از «نفس» در این آیه شخص رسول اکرم باشد و نه علی بن ابی طالب که در این صورت، فضیلتی برای علی علیه‌السلام شمرده نخواهد شد؟!

‌امام رضا علیه‌السلام فرمود: برداشت شما از این آیه درست نیست؛ زیرا دعوت کننده فقط می‌تواند دیگری را دعوت کند، همان طور که دستور دهنده و امرکننده، به دیگران دستور می‌دهد و امر می‌کند. درست نیست که شخص، دعوت کننده خود یا دستور دهنده به خود باشد، در حالی که رسول خدا صلی الله علیه و آله غیر از علی علیه‌السلام هیچ مرد دیگری را برای مباهله دعوت نکرده، نشان دهنده آن است که علی علیه‌السلام نفس رسول خداست و این حکم، حکم خداست که در قرآن خود قرار داده است.

پس مأمون گفت: چون پاسخ آید سؤال فرو افتد!

متن عربی

الْفُصُولِ المُختارَه: قَالَ الْمَأْمُونُ یَوْماً لِلرِّضَا علیه السلام أَخْبِرْنِی بِأَکْبَرِ فَضِیلَهٍ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام یَدُلُّ عَلَیْهَا الْقُرْآنُ قَالَ فَقَالَ الرِّضَا علیه السلام فَضِیلَهٌ فِی الْمُبَاهَلَهِ قَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ فَمَنْ حَاجَّکَ فِیهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَی الْکاذِبِینَ فَدَعَا رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ علیهما السلام فَکَانَا ابْنَیْهِ وَ دَعَا فَاطِمَهَ علیها السلام فَکَانَتْ فِی هَذَا الْمَوْضِعِ نِسَاءَهُ وَ دَعَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام فَکَانَ نَفْسَهُ بِحُکْمِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ قَدْ ثَبَتَ أَنَّهُ لَیْسَ أَحَدٌ مِنْ خَلْقِ اللَّهُ تَعَالَی أَجَلَّ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ أَفْضَلَ فَوَاجِبٌ أَنْ لَا یَکُونَ أَحَدٌ أَفْضَلَ مِنْ نَفْسِ رَسُولِ اللَّهِ بِحُکْمِ اللَّهِ جَلَّ وَ عَزَّ قَالَ فَقَالَ لَهُ الْمَأْمُونُ أَ لَیْسَ قَدْ ذَکَرَ اللَّهُ الْأَبْنَاءَ بِلَفْظِ الْجَمْعِ وَ إِنَّمَا دَعَا رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله ابْنَیْهِ خَاصَّهً وَ ذَکَرَ النِّسَاءَ بِلَفْظِ الْجَمْعِ وَ إِنَّمَا دَعَا رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله ابْنَتَهُ وَحْدَهَا فَلم لا جَازَ أَنْ یُذْکَرَ الدُّعَاءُ لِمَنْ هُوَ نَفْسُهُ وَ یَکُونَ الْمُرَادُ نَفْسَهُ فِی الْحَقِیقَهِ دُونَ غَیْرِهِ فَلَا یَکُونَ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام مَا ذَکَرْتَ مِنَ الْفَضْلِ قَالَ فَقَالَ لَهُ الرِّضَا علیه السلام لَیْسَ یَصِحُّ مَا ذَکَرْتَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ وَ ذَلِکَ أَنَّ الدَّاعِیَ إِنَّمَا یَکُونُ دَاعِیاً لِغَیْرِهِ کَمَا أَنَّ الْآمِرَ آمِرٌ لِغَیْرِهِ وَ لَا یَصِحُّ أَنْ یَکُونَ دَاعِیاً لِنَفْسِهِ فِی الْحَقِیقَهِ کَمَا لَا یَکُونُ آمِراً لَهَا فِی الْحَقِیقَهِ وَ إِذَا لَمْ یَدْعُ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله فِی الْمُبَاهَلَهِ رَجُلًا إِلَّا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام فَقَدْ ثَبَتَ أَنَّهُ نَفْسُهُ الَّتِی عَنَاهَا اللَّهُ سُبْحَانَهُ فِی کِتَابِهِ وَ جَعَلَ حُکْمَهُ ذَلِکَ فِی تَنْزِیلِهِ قَالَ فَقَالَ الْمَأْمُونُ إِذَا وَرَدَ الْجَوَابُ سَقَطَ السُّؤَالُ.

منابع
image_pdf
بحارالانوار/1/257/35
الفصول المختاره/38/1
0 0 رای ها
رأی دهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
guest

0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
0
افکار شما را دوست داریم، لطفا نظر دهید.x

دسترسی سریع

دسته بندی روایات