امام باقر علیه‌السلام درباره معنای آیات «ما ضَلَّ صاحِبُکُمْ وَ مَا غَویٰ * وَ ما یَنطِقُ عَنِ الْهَویٰ * إنْ هُوَ إلَا وَحْیٌ یوحیٰ  * عَلَّمَهُ شَدیدُ الْقُویٰ * ذو مِرَّةٍ فَاسْتَویٰ * وَ هُوَ بِالْأُفُقِ الْأعْلیٰ * ثُمَّ دَنا فَتَدَلّیٰ * فَکانَ قابَ قَوْسَیْنِ أوْ أدْنیٰ * فَأوْحیٰ إلیٰ عَبْدِهِ ما أوْحیٰ * ما کَذَبَ الْفُؤادُ ما رَأیٰ * أ فَتُمارونَهُ عَلیٰ ما یَریٰ»{هم‌نشین شما، محمد، نه گمراه است و نه منحرف و از سر هوس سخن نمی‌گوید. آنچه می‌گوید چیزی جز وحی که بر او نازل شده نیست. آن کس که قدرت عظیمی دارد او را تعلیم داده است. همان کس که توانایی فوق‌العاده دارد؛ او سلطه یافت… در حالی که او در افق اعلی بود. سپس نزدیک آمد و نزدیکتر شد، تا آنکه فاصله او به اندازه فاصله دو کمان یا کمتر بود! آن‌گاه به بنده‌اش آنچه را باید وحی کند، وحی فرمود. قلب او در آنچه دید هرگز دروغ نگفت. آیا در آنچه دیده است با او جدال می‌کنید؟}(نجم/2-12) فرمود:

آیه «ما ضَلَّ صاحِبُکُمْ وَ مَا غَویٰ» یعنی: پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله درباره علی علیه‌السلام گمراه نشده و در نادانی نمانده است و آنچه درباره او فرموده از طریق وحی دریافت کرده است….

از رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله درباره محتوای این وحی سؤال شد، فرمود: به من وحی شد که علی علیه‌السلام سید و سرور مؤمنان، امام متقین و رهبر مؤمنانِ پیشانی‌سفید غرقه در نور و اولین خلیفه و جانشین برای آخرین پیامبر است.

پس از آن، مردم در این مورد به گفت‌وگو پرداخته و گفتند: این سخن از طرف خداست یا پیامبر خدا؟ خدا هم به پیامبر خود فرمود: به مردم بگو: «ما کَذَبَ الْفُؤادُ ما رَأیٰ»{قلب او در آنچه دید هرگز دروغ نگفت}. همین مطلب را با بیانی دیگر تکرار کرد و فرمود: «أ فَتُمارونَهُ عَلیٰ ما یَریٰ»{ آیا در آنچه دیده است با او جدال می‌کنید؟}

رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله به مردم فرمود: درباره او دستوری غیر از این گرفته‌ام؛ دستور دارم که او را به عنوان امام مردم منصوب کنم و به آنان بگویم: این، ولیِّ شما بعد از من است. او مثل یک کشتی در سیلاب است که هرکس وارد آن شود نجات پیدا می‌کند و هرکس از آن خارج شود غرق می‌شود.

متن عربی

تفسیر القمی: أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِیسَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَبَّاسٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه‌السلام: فِی قَوْلِهِ ما ضَلَّ صاحِبُکُمْ وَ ما غَوی یَقُولُ مَا ضَلَّ فِی عَلِیٍّ وَ مَا غَوَی- وَ ما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوی وَ مَا کَانَ مَا قَالَ فِیهِ إِلَّا بِالْوَحْیِ الَّذِی أُوحِیَ إِلَیْهِ ثُمَّ قَالَ عَلَّمَهُ شَدِیدُ الْقُوی ثُمَّ أَذِنَ لَهُ فَوَفَدَ إِلَی السَّمَاءِ فَقَالَ ذُو مِرَّةٍ فَاسْتَوی وَ هُوَ بِالْأُفُقِ الْأَعْلی- ثُمَّ دَنا فَتَدَلَّی فَکانَ قابَ قَوْسَیْنِ أَوْ أَدْنی کَانَ بَیْنَ لَفْظِهِ وَ بَیْنَ سَمَاعِ مُحَمَّدٍ صلی‌الله‌علیه‌وآله کَمَا بَیْنَ وَتَرِ الْقَوْسِ وَ عُودِهَا- فَأَوْحی إِلی عَبْدِهِ ما أَوْحی فَسُئِلَ رَسُولُ اللَّهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله عَنْ ذَلِکَ الْوَحْیِ فَقَالَ أُوحِیَ إِلَیَّ أَنَّ عَلِیّاً سَیِّدُ الْمُؤْمِنِینَ وَ إِمَامُ الْمُتَّقِینَ وَ قَائِدُ الْغُرِّ الْمُحَجَّلِینَ وَ أَوَّلُ خَلِیفَةٍ یَسْتَخْلِفُهُ خَاتَمُ النَّبِیِّینَ فَدَخَلَ الْقَوْمُ فِی الْکَلَامِ فَقَالُوا أَ مِنَ اللَّهِ أَوْ مِنْ رَسُولِهِ فَقَالَ اللَّهُ جَلَّ ذِکْرُهُ لِرَسُولِهِ قُلْ لَهُمْ- ما کَذَبَ الْفُؤادُ ما رَأی ثُمَّ رَدَّهُ عَلَیْهِمْ فَقَالَ- أَ فَتُمارُونَهُ عَلی ما یَری ثُمَّ قَالَ لَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله قَدْ أُمِرْتُ فِیهِ بِغَیْرِ هَذَا أُمِرْتُ أَنْ أَنْصِبَهُ لِلنَّاسِ فَأَقُولَ لَهُمْ هَذَا وَلِیُّکُمْ مِنْ بَعْدِی وَ هُوَ بِمَنْزِلَةِ السَّفِینَةِ یَوْمَ الْغَرَقِ مَنْ دَخَلَ فِیهَا نَجَا وَ مَنْ خَرَجَ مِنْهَا غَرِقَ.

منابع
image_pdf
بحارالانوار/12/86/36
تفسیر قمی/651
0 0 رای ها
رأی دهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
guest

0 نظرات
قدیمی‌ترین
تازه‌ترین بیشترین رأی
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها

دسترسی سریع

دسته بندی روایات

0
افکار شما را دوست داریم، لطفا نظر دهید.x