حسین بن خالد: از امام رضا علیه‌السلام درباره منظور آیات «الرَّحْمٰنُ * عَلَّمَ الْقُرْآنَ»{خدای رحمان، قرآن را یاد داد}(الرحمن/1-2) پرسیدم. ایشان فرمود: یعنی خدا قرآن را به محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله تعلیم داد.

گفتم: منظور از آیه «خَلَقَ الْإنسان»{انسان را آفرید}(الرحمن/3) چیست؟ فرمود: منظور امیرالمؤمنین علیه‌السلام است.

گفتم: منظور از آیه «عَلَّمَهُ الْبَیانَ»{به او بیان آموخت}(الرحمن/4) چیست؟ فرمود: یعنی اینکه هر چه مردم به آن نیاز دارند، به علی علیه السلام یاد داد.

گفتم: آیه «الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ بِحُسْبانٍ»{خورشید و ماه با حسابی دقیق می‌گردند}(الرحمن/5) چه‌طور؟ فرمود: آن دو نفر در عذاب الهی هستند. گفتم: خورشید و ماه شکنجه می‌شوند؟! فرمود: حالا که پرسیدی، پس خوب یاد بگیر. خورشید و ماه دو نشانه از آیات الهی هستند که به فرمان خدا در حرکت هستند و مطیع او هستند. روشنی آن دو از نور عرش خداست و حرارتشان از آتش جهنم. وقتی قیامت سر برسد، نور آنها به عرش و حرارتشان به جهنم برمی‌گردد و دیگر خورشید و ماهی وجود نخواهد داشت. منظور خدا از خورشید و ماه، آن دو نفر هستند که خدا لعنت‌شان کند. آیا از مردم نشنیدی که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: یقیناً خورشید و ماه، دو نوری هستند که در آتش‌اند؟ گفتم: بله. فرمود: مگر نشنیدی که مردم می‌گویند: فلانی و فلانی دو خورشید این اُمّت و نور آنها هستند؟! به خدا قسم هر دو در آتش هستند و منظور این آیه، غیر از آن دو نفر، کس دیگری نبوده است.

گفتم: منظور از «وَ النَّجْمُ وَ الشَّجَرُ یَسْجُدان»{و گیاهان و درختان در برابر خدا سجده می‌کنند}(الرحمن/6) چیست؟ فرمود: «نجم» رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله است و خدای متعال در چند جای قرآن این نام را برای آن حضرت استفاده کرده است، از جمله آیه «وَ النَّجْمِ إذا هَویٰ»{به غروب ستارگان قسم}(نجم/1) و آیه «وَ عَلاماتٍ وَ بِالنَّجْمِ هُمْ یَهْتَدون»{علاماتی قرار داد؛ و  به وسیله ستارگان هدایت می‌شوند}(نحل/16) که در اینجا، منظور از «علامات» جانشینان پیامبر(ص) هستند و «نجم» رسول خدا(ص) است. گفتم: «یَسجُدان» یعنی چه؟ فرمود: یعنی عبادت می‌کنند.

درباره آیه «وَ السَّماءَ رَفَعَها وَ وَضَعَ الْمیزانَ»{خدا آسمان را برافراشته و وسایل اندازه‌گیری را وضع کرده است}(الرحمن/7) فرمود: «سماء» رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله است که خدا او را به سمت خود بالا برد، و «میزان» هم امیرالمؤمنین علیه‌السلام است که خدا او را ترازویی برای سنجش مخلوقاتش قرار داد.

گفتم: منظور از آیه «ألّا تَطْغَوْاْ فِی الْمیزان»{تا مبادا از اندازه منحرف شوید.}(الرحمن/8) چیست؟ فرمود: یعنی امام را نافرمانی نکنید.

گفتم: آیه «و أقیمواْ الْوَزْنَ بِالْقِسْطِ وَ لا تُخْسِرواْ الْمیزان»{و وزن را بر اساس عدل اجرا کنید و از میزان کم نگذارید}(الرحمن/9) یعنی چه؟ فرمود: یعنی به امام عادل اقتدا کنید و حق امام را تباه نکنید و به او ظلم نکنید.