‌امام صادق علیه‌السلام: آیات ابتدایی سوره توبه زمانی نازل شد که رسول خدا صلی الله علیه و آله در سال نهم هجرت از غزوه تبوک بازگشته بود. رسول خدا پس از فتح مکه مشرکان را از انجام مناسک حج در آن سال منع نفرمود…. منش رسول خدا این بود که با کسی که با او جنگ نکرده، نجنگد و به قتل نرساند، زیرا خداوند به وی فرموده بود: «فَإن اعتَزَلوکم فَلَم یُقاتِلوکُم وَ ألقَوا إلَیکُم السَّلَمَ فَما جَعَل الله لَکُم عَلَیهِم سَبیلاً»{پس اگر از شما کناره‌گیری کردند و با شما نجنگیدند و با شما طرح صلح افکندند، [دیگر] خدا برای شما راهی [برای تجاوز] بر آنان قرار نداده است}(نساء/90). از این رو، رسول خدا با کسی که از وی دوری می‌کرد، نمی‌جنگید تا اینکه سوره برائت بر وی نازل گشت و به وی امر شد مشرکان را بکشد مگر کسانی که پیامبر بعد از فتح مکه به آنان مهلت داده بود که از جمله آنان می‌توان صفوان بن اُمیّه و سهیل بن عمرو را نام برد.

خداوند فرمود: «براءَةٌ مِنَ اللهِ وَ رَسولِهِ إِلَی الَّذینَ عاهَدتُم مِنَ الْمُشْرِکینَ * فَسیحواْ فِی الْأرضِ أرْبَعَهَ أشْهُر»، بعد از آن هرکجا یافته شوند، باید به قتل رسانده شوند. ماههای سیاحت، ماههایی بود که مشرکان آزاد و مجاز به سیاحت بودند: از 20 ذی حجه تا محرم، صفر، ربیع الاول و ده روز آخر ربیع الآخر. چون آیات نخستین برائت نازل شد، پیامبر آنها را به ابوبکر سپرد و به وی دستور داد به مکه رفته و آن‌ها را در منا و در روز قربانی کردن بر مردم بخواند. چون ابوبکر از مدینه خارج شد، جبرئیل بر رسول خدا صلی الله علیه و آله نازل گشت و گفت: یا محمد، کسی از جانب تو این مأموریت را انجام نمی‌دهد مگر اینکه مردی از اهل بیت خودت باشد. پس پیامبر، علی علیه‌السلام را فراخواند و او را در پی ابوبکر فرستاد. علی در «الرّوحاء» به ابوبکر رسید و آیات سوره برائت را از وی گرفت و عازم مکه شد و ابوبکر نزد رسول خدا بازگشت و گفت: یا رسول الله، آیا آیه‌ای درباره من نازل شده است؟ فرمود: پروردگارم به من امر فرمود که این مهم را یا باید خودم به انجام برسانم یا مردی از اهل بیتم.

متن عربی

تفسیر القمی: عَنْ أَبِی الصَّبَّاحِ الْکِنَانِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: نَزَلَتْ هَذِهِ الآیه بَعْدَ مَا رَجَعَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مِنْ غَزْوَهِ تَبُوکَ فِی سَنَهِ تِسْعٍ مِنَ الْهِجْرَهِ قَالَ وَ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله لَمَّا فَتَحَ مَکَّهَ لَمْ یَمْنَعِ الْمُشْرِکِینَ الْحَجَّ فِی تِلْکَ السَّنَهِ ... وَ کَانَتْ سِیرَهُ رَسُولِ اللَّهِ قَبْلَ نُزُولِ سُورَهِ بَرَاءَهَ أَنْ لَا یَقْتُلَ إِلَّا مَنْ قَتَلَهُ وَ لَا یُحَارِبَ إِلَّا مَنْ حَارَبَهُ وَ أَرَادَهُ وَ قَدْ کَانَ نَزَلَ عَلَیْهِ فِی ذَلِکَ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَإِنِ اعْتَزَلُوکُمْ فَلَمْ یُقاتِلُوکُمْ وَ أَلْقَوْا إِلَیْکُمُ السَّلَمَ فَما جَعَلَ اللَّهُ لَکُمْ عَلَیْهِمْ سَبِیلًا فَکَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله لَا یُقَاتِلُ أَحَداً قَدْ تَنَحَّی عَنْهُ وَ اعْتَزَلَهُ حَتَّی نَزَلَتْ عَلَیْهِ سُورَهُ بَرَاءَهَ وَ أَمَرَهُ بِقَتْلِ الْمُشْرِکِینَ مَنِ اعْتَزَلَهُ وَ مَنْ لَمْ یَعْتَزِلْهُ إِلَّا الَّذِینَ قَدْ کَانَ عَاهَدَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله یَوْمَ فَتْحِ مَکَّهَ إِلَی مُدَّهٍ مِنْهُمْ صَفْوَانُ بْنُ أُمَیَّهَ وَ سُهَیْلُ بْنُ عَمْرٍو فَقَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ: بَراءَهٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی الَّذِینَ عاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِکِینَ فَسِیحُوا فِی الْأَرْضِ أَرْبَعَهَ أَشْهُرٍ ثُمَّ یُقْتَلُونَ حَیْثُ مَا وُجِدُوا فَهَذِهِ أَشْهُرُ السِّیَاحَهِ عِشْرِینَ مِنْ ذِی الْحِجَّهِ وَ الْمُحَرَّمَ وَ صَفَرَ وَ شَهْرَ رَبِیعٍ الْأَوَّلَ وَ عَشْراً مِنْ شَهْرِ رَبِیعٍ الْآخَرِ فَلَمَّا نَزَلَتِ ‌الآیات مِنْ أُولَی بَرَاءَهَ دَفَعَهَا رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله إِلَی أَبِی بَکْرٍ وَ أَمَرَهُ أَنْ یَخْرُجَ إِلَی مَکَّهَ وَ یَقْرَأَهَا عَلَی النَّاسِ بِمِنًی یَوْمَ النَّحْرِ فَلَمَّا خَرَجَ أَبُو بَکْرٍ نَزَلَ جَبْرَئِیلُ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ لَا یُؤَدِّی عَنْکَ إِلَّا رَجُلٌ مِنْکَ فَبَعَثَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام فِی طَلَبِهِ فَلَحِقَهُ بِالرَّوْحَاءِ فَأَخَذَ مِنْهُ الآیاتِ فَرَجَعَ أَبُو بَکْرٍ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ أَ نَزَلَ فِیَّ شَیْ ءٌ؟ قَالَ أَمَرَنِی رَبِّی أَنْ لَا یُؤَدِّیَ عَنِّی إِلَّا أَنَا أَوْ رَجُلٌ مِنِّی.

منابع
image_pdf
بحارالانوار/7/291/35
تفسیر قمی/257
0 0 رای ها
رأی دهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
guest

0 نظرات
قدیمی‌ترین
تازه‌ترین بیشترین رأی
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
0
افکار شما را دوست داریم، لطفا نظر دهید.x

دسترسی سریع

دسته بندی روایات