دهقانی ایرانی، علی علیه‌السلام را از روانه شدن به سوی خوارج برحذر داشت و به حضرت گفته بود: بدان که طالع ستارگان نحس شده و منحوسان سعید شده و سعیدان منحوس شده‌اند. مرّیخ در صورت فلکی ثور تاثیر گذاشته و دو ستاره در صورت فلکی تو مختلف شده‌اند. برای تو جای جنگ نیست! امیرالمؤمنین علیه‌السلام در پاسخ چنین فرمود:

آیا تو هستی که اتفاقات را اداره و حوادث را برای من حتمی می‌کنی و در دقایق و ساعات آن‌ها را همراه می‌کنی؟! سراری چیست؟ زَراری چیست؟ اندازه شعار المدبّرات چقدر است؟!

دهقان گفت: به اصطرلاب نگاه می‌کنم و به تو خبر می دهم!

حضرت به او گفت: آیا می‌دانی دیشب در صورت فلکی میزان چه رخ داده است؟! و صورت فلکی سرطان با کدام ستاره اختلاف یافته است؟! چه آفتی در زبرقان وارد شده است؟!

گفت: نه نمی‌دانم!

امیرالمؤمنین علیه‌السلام ادامه داد: آیا می‌دانی که سلطنت دیشب در چین از خانه‌ای به خانه دیگر منتقل شده است؟! و صورت فلکی ماچین دگرگون شدهه است؟! و دریاچه ساوه خشک شده است؟! و دریاچه حشرمه طغیان کرده است؟! و باب الصخره در کشتی او قطع شده است؟!

آیا می‌دانی پادشاه روم از رومیان شکست خورده و برادرش جای او را گرفته است؟! و کنگره‌های طلا از قسطنطنیه بزرگ فرو ریخته است؟!

آیا می‌دانی دیوار سرانَدیل سقوط کرده است؟! و دیندار یهودیان در گذشته است؟! و مورچگان در وادی النمل به هیجان آمده‌اند؟! آیا می‌دانی هفتاد هزار عالَم سعادت یافته است و در هر عالم، هفتاد هزار به دنیا می‌آید و شب همین مقدار می‌میرند؟!

دهقان گفت: نه نمی‌دانم.

امام گفت: آیا تو شهب الخرس ستارگان را می‌شناسی؟! و این که خورشید شعله‌هایی دارد که همراه نور می‌تابند و در سپیده دم پنهان می‌شوند؟!

گفت: نه نمی‌دانم.

علی علیه‌السلام گفت: آیا آن دو ستاره‌ای که به خاطر حیله و نیرنگ طلوع می‌کنند و به خاطر مصیبتی غروب می‌کنند را می‌شناسی؟! آن دو، طلوع و غروب کردند و قابیل هابیل را کشت و فقط برای نابودی دنیا آشکار می‌شوند.

دهقان باز هم گفت: نه نمی‌دانم.

امام گفت: پس حالا که راه‌های آسمان را نمی‌شناسی در مورد نزدیک از تو سؤال می‌کنم! به من بگو در زیر سم راست و چپ اسب من چه چیز سودمند و زیان آوری وجود دارد؟!

دهقان گفت: اطلاع من در علم زمینی کمتر از علم آسمانی است.

ایشان نیز دستور داد تا زیر سم راست اسبش را بکنند. گنجی از طلا بیرون آمد! سپس دستور داد تا زیر سم چپ را بکنند که یک مار افعی بیرون آمد و از گردن دهقان آویزان شد. فریاد زد: ای مولای من، امان بده.

گفت: امان می‌دهم به شرط ایمان.

دهقان گفت: رکوع و سجده طولانی بر تو می‌کنم.

حضرت فرمود: حرف خوب و درست شنیدی، پس تو هم حرف خوب و درست بگو: برای خدا سجده کن و همراه من نسبت به خدا فروتنی کن. سپس گفت: ای سمرسَقیل، ما ستارگان علم اخترشناسی و بزرگان علم فلک هستیم و این علم را کسی جز ما و خانواده‌ای در هند نمی‌داند.

متن عربی

وَ قَالَ الْبُرْسِیُّ فِی مَشَارِقِ الْأَنْوَارِ: قَالَ علیه السلام لِلدِّهْقَانِ الْفَارِسِیِّ وَ قَدْ حَذَّرَهُ مِنَ الرُّکُوبِ وَ الْمَسِیرِ إِلَی الْخَوَارِجِ فَقَالَ لَهُ اعْلَمْ أَنَّ طَوَالِعَ النُّجُومِ قَدِ انْتَحَسَتْ فَسَعِدَ أَصْحَابُ النُّحُوسِ وَ نَحِسَ أَصْحَابُ السُّعُودِ وَ قَدْ بَدَا الْمِرِّیخُ یَقْطَعُ فِی بُرْجِ الثَّوْرِ وَ قَدِ اخْتَلَفَ فِی بُرْجِکَ کَوْکَبَانِ وَ لَیْسَ الْحَرْبُ لَکَ بِمَکَانٍ فَقَالَ لَهُ أَنْتَ الَّذِی تُسَیِّرُ الْجَارِیَاتِ وَ تَقْضِی عَلَیَ بِالْحَادِثَاتِ وَ تَنْقُلُهَا مَعَ الدَّقَائِقِ وَ السَّاعَاتِ فَمَا السَّرَارِیُّ وَ مَا الزَّرَارِیُّ وَ مَا قَدْرُ شِعَارِ الْمُدَبَّرَاتِ
فَقَالَ سَأَنْظُرُ فِی الْأُسْطُرْلَابِ وَ أُخْبِرُکَ فَقَالَ لَهُ أَ عَالِمٌ أَنْتَ بِمَا تَمَّ الْبَارِحَهَ فِی وَجْهِ الْمِیزَانِ وَ بِأَیِّ نَجْمٍ اخْتَلَفَ بُرْجُ السَّرَطَانِ وَ أَیَّهُ آفَهٍ دَخَلَتْ عَلَی الزِّبْرِقَانِ
فَقَالَ لَا أَعْلَمُ فَقَالَ أَ عَالِمٌ أَنْتَ إِنَّ الْمُلْکَ الْبَارِحَهَ انْتَقَلَ مِنْ بَیْتٍ إِلَی بَیْتٍ فِی الصِّینِ وَ انْقَلَبَ بُرْجُ ماچین وَ غَارَتْ بُحَیْرَهُ سَاوَهَ- وَ فَاضَتْ بُحَیْرَهُ حَشْرَمَهَ وَ قُطِعَتْ بَابُ الصَّخْرَهِ مِنْ سَفِینَتِهِ وَ نُکِسَ مَلِکُ الرُّومِ بِالرُّومِ وَ وَلِیَ أَخُوهُ مَکَانَهُ وَ سَقَطَتْ شُرُفَاتُ الذَّهَبِ مِنْ قُسْطَنْطِینِیَّهَ الْکُبْرَی وَ هَبَطَ سُورُ سَرَانَدِیلَ وَ فَقَدَ دَیَّانُ الْیَهُودِ وَ هَاجَ النَّمْلُ بِوَادِی النَّمْلِ وَ سَعِدَ سَبْعُونَ أَلْفَ عَالِمٍ وَ وُلِدَ فِی کُلِّ عَالَمٍ سَبْعُونَ أَلْفاً وَ اللَّیْلَ یَمُوتُ مِثْلُهُمْ
فَقَالَ لَا أَعْلَمُ فَقَالَ أَنْتَ عَالِمٌ بِالشُّهُبِ الْخُرْسِ الْأَنْجُمِ وَ الشَّمْسِ ذَاتِ الذَّوَائِبِ الَّتِی تَطْلُعُ مَعَ الْأَنْوَارِ وَ تَغِیبُ مَعَ الْأَسْحَارِ
فَقَالَ لَا أَعْلَمُ فَقَالَ أَ عَالِمٌ أَنْتَ بِطُلُوعِ النَّجْمَیْنِ اللَّذَیْنِ مَا طَلَعَا إِلَّا عَنْ مَکِیدَهٍ وَ لَا غَرَبَا إِلَّا عَنْ مُصِیبَهٍ وَ أَنَّهُمَا طَلَعَا وَ غَرَبَا فَقَتَلَ قَابِیلُ هَابِیلَ وَ لَا یَظْهَرَانِ إِلَّا بِخَرَابِ الدُّنْیَا
فَقَالَ لَا أَعْلَمُ فَقَالَ إِذَا کَانَ طُرُقُ السَّمَاءِ لَا تَعْلَمُهَا فَإِنِّی أَسْأَلُکَ عَنْ قَرِیبٍ أَخْبِرْنِی مَا تَحْتَ حَافِرِ فَرَسِیَ الْأَیْمَنِ وَ الْأَیْسَرِ مِنَ النَّافِعِ وَ الضَّارِّ
فَقَالَ إِنِّی فِی عِلْمِ الْأَرْضِ أَقْصَرُ مِنِّی فِی عِلْمِ السَّمَاءِ فَأَمَرَ أَنْ یُحْفَرَ تَحْتَ الْحَافِرِ الْأَیْمَنِ فَخَرَجَ کَنْزٌ مِنْ ذَهَبٍ ثُمَّ أَمَرَ أَنْ یُحْفَرَ تَحْتَ الْحَافِرِ الْأَیْسَرِ فَخَرَجَ أَفْعًی فَتَعَلَّقَ بِعُنُقِ الْحَکِیمِ فَصَاحَ یَا مَوْلَایَ الْأَمَانَ فَقَالَ الْأَمَانَ بِالْإِیمَانِ فَقَالَ لَأُطِیلَنَّ لَکَ الرُّکُوعَ وَ السُّجُودَ
فَقَالَ سَمِعْتَ خَیْراً فَقُلْ خَیْراً اسْجُدْ لِلَّهِ وَ اضْرَعْ بِی إِلَیْهِ ثُمَّ قَالَ یَا سَمَرْسَقِیلُ نَحْنُ نُجُومُ الْقُطْبِ وَ أَعْلَامُ الْفُلْکِ وَ إِنَّ هَذَا الْعِلْمَ لَا یَعْلَمُهُ إِلَّا نَحْنُ وَ بَیْتٌ فِی الْهِنْدِ.

منابع
image_pdf
بحارالانوار/57/336/41
مشارق الأنوار/102
0 0 رای ها
رأی دهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
guest

0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
0
افکار شما را دوست داریم، لطفا نظر دهید.x

دسترسی سریع

دسته بندی روایات