هشام بن سالم: در محضر امام صادق علیه‌السلام بودم که معاویة بن وهب و عبدالملک بن اعین خدمت ایشان رسیدند؛ معاویة بن وهب عرض کرد: ای فرزند پیامبر! حدیثی که می‌گوید رسول خدا صلی الله علیه و آله پروردگارش را دیده، چیست و او را به چه صورتی دیده است؟ همچنین حدیثی که آن را نقل می‌کنند مبنی بر اینکه مؤمنان در بهشت پروردگارشان را می‌بینند، آنها او را به چه صورتی می‌بینند؟

امام تبسّمی نمود و فرمود: ای معاویه، مردی که هفتاد سال یا هشتاد سال از عمرش بگذرد و در این مدت در ملک خدا زندگی کند و از نعمت‌های الهی بهره‌مند شود ولی آن‌طور که باید و شاید خدا را نشناسد، زشت و ناپسند است! بدان که پیامبر اکرم خدای متعال را با چشم سر ندیده است. رؤیت دو گونه است: رؤیت با دل و رؤیت با چشم. هر کس مقصودش مشاهده با قلب باشد، درست گفته و آنکه مرادش رؤیت با چشم باشد، اشتباه کرده است و به خدا و آیات او کفر ورزیده است؛ زیرا رسول خدا فرمود: «هر کس خدا را به مخلوقاتش تشبیه کند، کفر ورزیده است».

پدرم از پدرش و او نیز از حسین بن علی علیه‌السلام برای من روایت کرد که: از امیرالمؤمنین سؤال شد: ای برادر رسول خدا، آیا پروردگارت را دیده‌ای؟ فرمود: مگر می‌شود کسی را که ندیده‌ام پرستش کنم؟! او را نمی‌توان با چشم سر و به صورت مجسّم دید، بلکه دلها او را با حقیقت ایمان می‌بینند؛ زیرا هر کس چشم داشته باشد و دیده شود مخلوق است و مخلوق به خالق نیاز دارد؛ بنابراین تو خدا را حادث و مخلوق قرار داده‌ای و هر که خدا را به مخلوق تشبیه کند، برای خدا شریک قائل شده و وای به حالشان! مگر نشنیده‌اند که خداوند متعال می‌فرماید: «لَا تُدْرِکُهُ الْأبصارُ وَ هُوَ یُدْرِکُ الْأبصارَ وَ هُوَ اللَّطیفُ الخَبیر»{چشم‌ها او را درنمی‌یابند و اوست که دیدگان را درمی‌یابد، و او لطیفِ آگاه است}(انعام/103). و «لَن تَرانی وَ لٰکِنِ انْظُرْ إِلَی الْجَبَلِ فَإِنِ اسْتَقَرَّ مَکانَهُ فَسَوْفَ تَرانی فَلَمّا تَجَلّیٰ رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَکًّا»{هرگز مرا نخواهی دید، ولی به کوه بنگر؛ اگر بر جای خود قرار گرفت به زودی مرا خواهی دید. وقتی پروردگارش به کوه تجلی نمود، آن را ریز ریز ساخت}(اعراف/143). آن نوری که از خدا بر کوه تابید، مانند نوری بود که از سوراخ سوزنی می‌تابد، ولی از درخشش آن زمین زیر و رو و کوه‌ها صاف شد و موسی بی‌حرکت با صورت بر روی زمین افتاد و مُرد! بعد به هوش آمد و بیدار شد و جانش به بدنش بازگشت و عرض کرد: تو منزّهی و من به درگاهت توبه می‌کنم از اینکه گفته باشم یا تصوّر کرده باشم که تو قابل دیدن هستی و به معرفتی که از تو داشتم برگشتم که دیده‌ها تو را نمی‌بینند، و من اولین کسی هستم که ایمان ‌آورده و اقرار می‌کند تو می‌بینی و دیده نمی‌شوی و در منظر اعلی هستی!

متن عربی

عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ: کنْتُ عِنْدَ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ(ع) إِذْ دَخَلَ عَلَیهِ مُعَاوِیةُ بْنُ وَهْبٍ وَ عَبْدُ الْمَلِک بْنُ أَعْینَ فَقَالَ لَهُ مُعَاوِیةُ بْنُ وَهْبٍ یا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ مَا تَقُولُ فِی الْخَبَرِ الَّذِی رُوِی أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ(ص) رَأَى رَبَّهُ عَلَى أَی صُورَةٍ رَآهُ وَ عَنِ الْحَدِیثِ الَّذِی رَوَوْهُ أَنَّ الْمُؤْمِنِینَ یرَوْنَ رَبَّهُمْ فِی الْجَنَّةِ عَلَى أَی صُورَةٍ یرَوْنَهُ فَتَبَسَّمَ(ع) ثُمَّ قَالَ یا مُعَاوِیةُ مَا أَقْبَحَ بِالرَّجُلِ یأْتِی عَلَیهِ سَبْعُونَ سَنَةً أَوْ ثَمَانُونَ سَنَةً یعِیشُ فِی مُلْک اللَّهِ وَ یأْکلُ مِنْ نِعَمِهِ ثُمَ‏ لَا یعْرِفُ اللَّهَ حَقَّ مَعْرِفَتِهِ ثُمَّ قَالَ(ع) یا مُعَاوِیةُ إِنَّ مُحَمَّداً(ص) لَمْ یرَ الرَّبَّ تَبَارَک وَ تَعَالَى بِمُشَاهَدَةِ الْعِیانِ وَ إِنَّ الرُّؤْیةَ عَلَى وَجْهَینِ رُؤْیةُ الْقَلْبِ وَ رُؤْیةُ الْبَصَرِ فَمَنْ عَنَى بِرُؤْیةِ الْقَلْبِ فَهُوَ مُصِیبٌ وَ مَنْ عَنَى بِرُؤْیةِ الْبَصَرِ فَقَدْ کفَرَ بِاللَّهِ وَ بِآیاتِهِ لِقَوْلِ رَسُولِ اللَّهِ(ص) مَنْ شَبَّهَ اللَّهَ بِخَلْقِهِ فَقَدْ کفَرَ وَ لَقَدْ حَدَّثَنِی أَبِی عَنْ أَبِیهِ عَنِ الْحُسَینِ بْنِ عَلِی(ع) قَالَ سُئِلَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ فَقِیلَ لَهُ یا أَخَا رَسُولِ اللَّهِ هَلْ رَأَیتَ رَبَّک فَقَالَ وَ کیفَ أَعْبُدُ مَنْ لَمْ أَرَهُ لَمْ تَرَهُ الْعُیونُ بِمُشَاهَدَةِ الْعِیانِ وَ لَکنْ رَأَتْهُ الْقُلُوبُ بِحَقَائِقِ الْإِیمَانِ وَ إِذَا کانَ الْمُؤْمِنُ یرَى رَبَّهُ بِمُشَاهَدَةِ الْبَصَرِ فَإِنَّ کلَّ مَنْ جَازَ عَلَیهِ الْبَصَرُ وَ الرُّؤْیةُ فَهُوَ مَخْلُوقٌ وَ لَا بُدَّ لِلْمَخْلُوقِ مِنَ الْخَالِقِ فَقَدْ جَعَلْتَهُ إِذاً مُحْدَثاً مَخْلُوقاً وَ مَنْ شَبَّهَهُ بِخَلْقِهِ فَقَدِ اتَّخَذَ مَعَ اللَّهِ شَرِیکاً وَیلَهُمْ أَ وَ لَمْ یسْمَعُوا قَوْلَ اللَّهِ تَعَالَى لا تُدْرِکهُ الْأَبْصارُ وَ هُوَ یدْرِک الْأَبْصارَ وَ هُوَ اللَّطِیفُ الْخَبِیرُ وَ قَوْلَهُ‏ لَنْ تَرانِی وَ لکنِ انْظُرْ إِلَى الْجَبَلِ فَإِنِ اسْتَقَرَّ مَکانَهُ فَسَوْفَ تَرانِی فَلَمَّا تَجَلَّى رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَکا وَ إِنَّمَا طَلَعَ مِنْ نُورِهِ عَلَى الْجَبَلِ کضَوْءٍ یخْرُجُ مِنْ سَمِّ الْخِیاطِ فَدُکتِ الْأَرْضُ وَ صَعِقَتِ‏ الْجِبَالُ‏ وَ خَرَّ مُوسى‏ صَعِقاً أَی مَیتاً فَلَمَّا أَفاقَ‏ وَ رُدَّ عَلَیهِ رُوحُهُ‏ قالَ سُبْحانَک تُبْتُ إِلَیک‏ مِنْ قَوْلِ مَنْ زَعَمَ أَنَّک تُرَى وَ رَجَعْتُ إِلَى مَعْرِفَتِی بِک أَنَّ الْأَبْصَارَ لَا تُدْرِکک وَ أَنَا أَوَّلُ الْمُؤْمِنِینَ‏ وَ أَوَّلُ الْمُقِرِّینَ بِأَنَّک تَرَى وَ لَا تُرَى وَ أَنْتَ بِالْمَنْظَرِ الْأَعْلَى

منابع
image_pdf
بحارالانوار/16/406/36
کفایة الاثر/260
0 0 رای ها
رأی دهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
guest

0 نظرات
قدیمی‌ترین
تازه‌ترین بیشترین رأی
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
0
افکار شما را دوست داریم، لطفا نظر دهید.x

دسترسی سریع

دسته بندی روایات